Προσεγγίσεις

Κωνσταντίνος Καβάφης
(Ηλεκτρονική πηγή https://www.google.gr/search?q=Καβάφης+Φωτο ημερομηνία επίσκεψης 19/02/2016)


Κ.Π.Καβάφης (ο αλεξανδρινός)

Ποιητής του μείζονος ελληνισμού γόνος αστικής οικογένειας έζησε στην Αλεξάνδρεια, σε μια περίοδο πολιτικών αναταραχών, εθνικιστικών αντεκδικήσεων.Πέρα όμως από το ελληνιστικό περιβάλλον της Αλεξάνδρειας σημαντικό ρόλο στην στη διαμόρφωσή του έπαιξε και η τριετής παραμονή του στην Αγγλία.Κατά τη διάρκεια της ζωής του δεν εξέδωσε ολόκληρο έργο. Ακολούθησε μια προσωπική τακτική που συζητήθηκε πολύ. Από το 1891 ως το 1904 ο Καβάφης τυπώνει τα ποιήματα του σε χωριστά μονόφυλλα, το 1911 τυπώνει τα ποιήματα του σε τεύχη,το 1912 την πρώτη χρονολογική συλλογή, ενώ η πρώτη θεματική συλλογή του θα τυπωθεί το 1917.

Η θεματική του έργου του είναι χωρισμένη από τον ίδιο σε τρεις μεγάλους θεματικούς κύκλους. Τον φιλοσοφικό, τον πολιτικό, τον ερωτικό ή ηδονικό κύκλο.Στον πρώτο κύκλο κάποια από τα θέματα του είναι η αναπόφευκτη ανθρώπινη μοίρα, η έννοια του χρέους, η πάλη χριστιανών και εθνικών.Η σχέση του ανθρώπου  με το χρόνο και η φθορά που ο δεύτερος επιφέρει τόσο στο σώμα όσο και στις επιλογές, είναι η βασική συντεταγμένη της έμπνευσης του ποιητή.Σημαντική όμως θέση στο έργο του κατέχουν και τα ποιήματα που πραγματεύονται την ποιητική τέχνη και την καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτά που ονομάζουμε ποιήματα ποιητικής.

Η χρονική περίοδος που θα επιλέξει στα ιστορικά ποιήματα είναι η Αλεξανδρινή. Κεντρικό όμως σημείο ενδιαφέροντος του Καβάφη είναι η συμπεριφορά των ανθρώπων στην εξελικτική πορεία της ιστορίας και η παράλληλη συμπεριφορά των προσώπων. Εμφατικό σημείο η αποτυχία, η οποία ακυρώνει κάθε εφήμερη νίκη. Τα ποιήματα του τρίτου κύκλου ασχολούνται κυρίως με την ηδονή.

Αν και επηρεάστηκε από την Α Αθηναϊκή σχολή και έχοντας φανερή μαθητεία στο γαλλικό παρνασσισμό, ο Καβάφης θα περάσει σ' ένα πιο τολμηρό ρεαλισμό και προσωπικό ποιητικό ύφος. Θα κάνει χρήση τεχνικών, με τις οποίες θα δημιουργήσει μια ποίηση καινοφανή και μοναδική. Οι τεχνικές αυτές έχουν σαν βασικές παραμέτρους την χρήση της ειρωνείας, της ιστορίας, του συμβόλου, της μνήμης της φαντασίας και του ιδιότυπου λυρισμού του.

Ο Καβάφης αγαπούσε τη ιστορία και ο ίδιος είχε δηλώσει " Εγώ είμαι ποιητής ιστορικός. Ποτέ μου δε θα μπορούσα να γράψω μυθιστόρημα ή θέατρον, αλλ' αισθάνομαι μέσα μου 125 φωνές να με λέγουν ότι θα μπορούσα να γράψω ιστορία. Μα τώρα είναι αργά".

Οροφέρνης

Aυτός που εις το τετράδραχμον επάνω

μοιάζει σαν να χαμογελά το πρόσωπό του,

το έμορφο, λεπτό του πρόσωπο,

αυτός είν’ ο Οροφέρνης Aριαράθου.

Παιδί τον έδιωξαν απ’ την Καππαδοκία,

απ’ το μεγάλο πατρικό παλάτι,

και τον εστείλανε να μεγαλώσει

στην Ιωνία, και να ξεχασθεί στους ξένους.

A εξαίσιες της Ιωνίας νύχτες

που άφοβα, κ’ ελληνικά όλως διόλου

εγνώρισε πλήρη την ηδονή.

Μες στην καρδιά του, πάντοτε Aσιανός·

αλλά στους τρόπους του και στην λαλιά του Έλλην,

με περουζέδες στολισμένος, ελληνοντυμένος,

το σώμα του με μύρον ιασεμιού ευωδιασμένο,

κι απ’ τους ωραίους της Ιωνίας νέους,

ο πιο ωραίος αυτός, ο πιο ιδανικός.

Κατόπι σαν οι Σύροι στην Καππαδοκία

μπήκαν, και τον εκάμαν βασιλέα,

στην βασιλεία χύθηκεν επάνω

για να χαρεί με νέον τρόπο κάθε μέρα,

για να μαζεύει αρπαχτικά χρυσό κι ασήμι,

και για να ευφραίνεται, και να κομπάζει,

βλέποντας πλούτη στοιβαγμένα να γυαλίζουν.

Όσο για μέριμνα του τόπου, για διοίκησι —

ούτ’ ήξερε τι γένονταν τριγύρω του.

Οι Καππαδόκες γρήγορα τον βγάλαν·

και στην Συρία ξέπεσε, μες στο παλάτι

του Δημητρίου να διασκεδάζει και να οκνεύει.

Μια μέρα ωστόσο την πολλήν αργία του

συλλογισμοί ασυνείθιστοι διεκόψαν·

θυμήθηκε που απ’ την μητέρα του Aντιοχίδα,

κι απ’ την παληάν εκείνη Στρατονίκη,

κι αυτός βαστούσε απ’ την κορώνα της Συρίας,

και Σελευκίδης ήτανε σχεδόν.

Για λίγο βγήκε απ’ την λαγνεία κι απ’ την μέθη,

κι ανίκανα, και μισοζαλισμένος

κάτι εζήτησε να ραδιουργήσει,

κάτι να κάμει, κάτι να σχεδιάσει,

κι απέτυχεν οικτρά κι εξουδενώθη.

Το τέλος του κάπου θα γράφηκε κ’ εχάθη·

ή ίσως η ιστορία να το πέρασε,

και, με το δίκιο της, τέτοιο ασήμαντο

πράγμα δεν καταδέχθηκε να το σημειώσει.

Aυτός που εις το τετράδραχμον επάνω

μια χάρι αφήκε απ’ τα ωραία του νειάτα,

απ’ την ποιητική εμορφιά του ένα φως,

μια μνήμη αισθητική αγοριού της Ιωνίας,

αυτός είν’ ο Οροφέρνης Aριαράθου.