Μια κόρη απο την Γένοβα.

Ένα τραγούδι της λαϊκής Μούσας που διατηρείται από στόμα σε στόμα μέσα από το πανηγυριού τ' Αη Συμιού. Η δημιουργία του χάνεται στους αιώνες του παρελθόντος. Τραγουδιέται μόνο στην πόλη του Μεσολογγίου. Οι στίχοι δείχνουν την επαφή της πόλης με τη δύση. Ενα τραγούδι που μιλάει για θάλασσα, καπετάνισσες και κουρσάρους.

Μια κόρη απο τη Γένοβα να ταξιδέψει θέλει

φτιάχνει καράβι απο σκαρί

πανί απο το βελόνι

Παίρνει και ναύτες διαλεχτούς

όλους παλιούς κουρσάρους

παίρνει κι΄ενα ναυτόπουλο 

που τους καιρούς διαλέγει

στη Γένοβα θέλουν να παν

καλές αντάμωσες...!

Οι Ντορνοβαίοι.

Οι τοίχοι ήταν παλιοί βαμμένοι με λαδομπογιά, τεχνική μπογιατζήδων που από χρόνια δεν εφαρμόζεται. Η πλατιά τζαμαρία έδειχνε το δρόμοι και τους πεζοπόρους. Οι πάγκες μαρμάρινες. Καθιστός σε καρέκλα ψάθινη με ξύλινο σκελετό. Από κείνες που είχαν τα καφενεία. Το ένα πόδι κινούνταν νευρικά. Το άλλο ήταν μπαταρισμένο από τη εξορία. Τα φρύδια είχαν πλακώσει τα μάτια. Έδειξε σαν μη τον ένοιαξε που μπήκε κόσμος μέσα. Έτσι όμως έδειξε μόνο. Χωρίς να στρέψει κεφάλι η φωνή πνιχτή, κοφτή. Τα λόγια συγκεκριμένα του γέροντα Καπετάνιου.

-Γιατί ήρθες εδώ και γιατί τώρα; 

Ξέρεις πως έμαθα να χορεύω τσάμικο; Ήξερα όλους τους χορούς εκτός από τσάμικο. Χόρευα το καλύτερο ζεϊμπέκικο. Την πρώτη φορά στο πανηγύρι όταν ήρθε η ώρα μου να χορέψω δεν ήξερα.

-          Χόρεψε ζεϊμπέκικο μου λέει ένας

-          Τι λες μωρέ; τ’ απάντησα

-          Χόρεψε ζεϊμπέκικο Ντουρνόβα που σου λέω

Για να μη γίνω ρεζίλι που δεν ήξερα να χορεύω, άρχισα το ζεϊμπέκικο, πιασμένος από τα μαντήλι, κάνοντας πως χορεύω τσάμικο. Στο τέλος είχα χορέψει το καλύτερο τσάμικο και το χορεύω μέχρι τώρα.

από αριστερά: Χρήστος, Παντελής ( Καπετάνιος), Σπύρος Μοσχόπουλος ( Ντορνόβας) 

Η Έννοια του πολύ.

Οι ανθρώπινες συμπεριφορές στις δυτικές κοινωνίες, θεωρητικά χαρακτηρίζονται από την ελευθερία επιλογής. Ελευθερία στην εργασία, ελευθερία στις θρησκευτικές πεποιθήσεις, ελευθερία στον τρόπο ζωής. Που ξεκινούν και που τελειώνουν οι ελευθερίες των ανθρώπινων συμπεριφορών; Οι αποφάσεις  μας είναι εντελώς αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών μας; Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι κάτι το οποίο κάθε άτομο διαμορφώνει πέρα από κανόνες και συμπεριφορές και εν τέλει είναι τελείως διαφορετική η κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά;

Οι κοινωνικές επιστήμες μας λένε ότι οι ανθρώπινες συμπεριφορές διαμορφώνονται από την κυρίαρχη ιδεολογία και κουλτούρα. Οι συμπεριφορές μαθαίνουν τα όρια τους μέσα σ’ αυτό το αξιακό πλαίσιο και παρουσιάζουν ελαφρές αποκλίνουσες συμπεριφορές μέσα στις κοινωνικές ομάδες. Ακόμα και οι αποκλίνουσες συμπεριφορές (παραβατικές) ως προς αυτό το αξιακό σύστημα είναι συγκεκριμένες γιατί μαζί με τον τρόπο ζωής η κυρίαρχη ιδεολογία και κουλτούρα έρχεται να θέσει και τα οικονομικά πρότυπα συμπεριφοράς. Η πλεονεξία, ο καταναλωτισμός, η μανιώδης τάση για ιδιοκτησία είναι αποτέλεσμα των προτύπων συμπεριφοράς που οι δυτικές κοινωνίες επιτρέπουν στα άτομα –μέλη τους, μιας και αυτές οι συμπεριφορές εξυπηρετούν την οικονομική παραγωγική διαδικασία. Η υιοθέτηση του δεκαδικού μαθηματικού συστήματος στις δυτικές επιστήμες έγινε ακριβώς γι αυτό το λόγο. Αντίθετα αφρικάνικές φυλές στα τέλη της δεκαετίας του ’90 τα μόνα αριθμητικά σύμβολα που χρησιμοποιούσαν ήταν το 1 και το 2, από κει και πέρα έλεγαν « πολλά» . Η έννοια του «πολύ» στις δυο αυτές κοινωνίες καθορίζει και την αντίληψη τους για τις οικονομικές συμπεριφορές τους.

Εύλογα θα πει κάποιος « και πρέπει να γίνουμε όπως οι αφρικανικές φυλές;». Εννοείται πως όχι. Κανείς δε λέει να πεινάσουμε ή να μη ντυθούμε. Όμως στις μέρες πραγματοποιείται μια ισοπέδωση των εννοιών στα πλαίσια διαφοροποίησης. Η καθαγίαση συντηρητικών πολιτικών ως πλέον μοναδικές και αξιόπιστες λύσεις είναι και αυτές που οδηγούν σε οικονομικές κρίσεις. Οι εκπρόσωποι του νεοφιλελευθερισμού σκόπιμα λησμονούν ότι οι οικονομικές κρίσεις ξεκινούν από τα νεοφιλελεύθερα  χρηματιστήρια, σκόπιμα λησμονούν τη Lehman Brothers, σκόπιμα ξεχνούν τις καθημερινές καταρρεύσεις του οικονομικού τους μοντέλου. Η μόνη τους αναφορά προκειμένου να περιχαρακώσουν  τα επιχειρήματα τους ενάντια σε οποιαδήποτε άλλη σκέψη είναι η αναφορά στη δικτατορία της Β. Κορέας . Τελικό επιχείρημα ως αίτιο η πλεονεξία της ανθρώπινης φύσης, μόνο που κι εδώ σκόπιμα λησμονούν ότι το αξιακό τους σύστημα είναι αυτό που ήδη την έχει διαμορφώσει πλεονεκτική.

Αλλά κανείς δε φεύγει

Λες το τσιμέντο να πεθάνει μια μέρα; Λες κάποτε η μέρα να ξημερώσει νύχτα και η νύχτα να πέσει μέρα;
Κι ω εργατικές τραγιάσκες φρμάκια και περήφανες και τα λουλούδια της μανούλας σου Απόστολε Χατζηχρήστο
κι ως κόλπα μαγικά κι ονειρεμένοι καφενέδες και το μπαγλαμαδάκι σου ρε Γιώργο Μπάτη.

Χαθήκαμε
Χεστήκαμε στο τάλιρο

μπερδεύτηκαν τα μπούτια μας
και θα ξαναπάμε στο χωριό μας για να μην πεθάνουμε
και θα ξαναπάμε στο χωριό μας για να πεθάνουμε καλύτερα.

Θωμάς Γκόρπας.

Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΡΑΖΗΚΟΤΣΙΚΑΣ

Γεννημένος στο Μεσολόγγι το 1798 ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας κατάγονταν από την αρχοντική οικογένεια των Ραζήδων.  Ήταν το τέταρτος γιος του Αναστάσιου Ραζή. Το Κότσικας ήταν το πατρικό επώνυμο της μητέρας του.  Δεν άνηκε στη χορεία των οπλαρχηγών της επανάστασης καθώς δεν είχε αρματολική  και κλέφτικη δράση. Στον παραγκωνισμό του, ρόλο έπαιξαν οι διενέξεις του με τον Μαυροκορδάτο. Ο Ραζηκότσικας διακρίθηκε για την στρατιωτική του ικανότητα τόσο κατά την διάρκεια της πολιορκίας όσο και στο ότι πρώτος αντιλήφθηκε την σημασία οχύρωσης της πόλης κατά την δεύτερη πολιορκία. Το γεγονός αυτό ήταν και η σημαντικότερη διαφωνία του με τον Μαυροκορδάτο όταν ο δεύτερος απαιτούσε να τον ακολουθήσουν στο Πέτα και τα ντόπια στρατιωτικά τμήματα. Ο Ραζηκότσικας αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα αν η πόλη έμενε ανυπεράσπιστη σε περίπτωση αποτυχίας στο Πέτα ( όπως και έγινε) δεν ακολούθησε. Χρηματοδότησε όμως την εκστρατεία με 3.000 γρόσια. Ο Ραζηκότσικας  έδωσε όλη την περιουσία του και στο τέλος την ζωή του για την Αγώνα. Έπεσε κατά την διάρκεια της Εξόδου προσπαθώντας να ανοίξει διέξοδο ώστε να απεγκλωβιστεί ένα τμήμα από γυναικόπαιδα. Η περίπτωση του Ραζηκότσικα θα μπορούσε να μη διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη περίπτωση οπλαρχηγού της Ελληνικής Επανάστασης.  Εκείνο που κάνει την περίπτωση του  να ξεχωρίζει είναι η διαδικασία  ανάδειξης του σε αρχηγό των Μεσολογγιτών πολεμιστών. Όπως προαναφέραμε ο Μαυροκορδάτος επιθυμούσε τον παραγκωνισμό του. Ο Ραζικότσικας ανέλαβε την αρχηγία ύστερα από εκλογή πάνω στις ντάπιες, οι πρόκριτοι τον όρισαν «Αρχηγό των Εντόπιων Αρμάτων». Ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας είναι η μόνη περίπτωση Δημοκρατικά εκλεγμένου στρατιωτικού διοικητή (σε ηλικία 24 ετών) και όχι διορισμένου από την επαναστατική κυβέρνηση. Τον τίτλο αυτό τον διατήρησε και τον τίμησε ως το τέλος της ζωής του. Οι Μεσολογγίτες τίμησαν τον αγαπημένο τους Αρχηγό μετά τον θάνατο του με την ύψιστη τιμή μέσω της Λαϊκής Μούσας.

Θανάσης Κότσικας φώναξε Θανάσης Κότσικας λέει

« Για μάστε τα μικρά παιδιά, βάλτε τα στα ζεμπίλια,

μάστε και τους γέροντες, αρρώστους, λαβωμένους,

βάλτε τους στο τζεμπιχανέ στο Μύλο να καούνε

να μη τους εύρ’ η αραπιά και τους περιφρονέψει»

……………………………………………………….

Τότε ο Μουστάμπεης φώναξε

« Κονιάροι κι Αρβανίτες κάμετε τόπο να διαβούν

Γιατί είναι πεινασμένοι

Δε συλλογιόνται θάνατο, κούρασμα δε φοβούνται»

………………………………………………………

Πάλι ο Μακρής τους φώναξε πάλι ο Μακρής τους λέει

« Παιδιά μ να νταγιαντίσουμε, στον Πλάτανο να πάμε

Να μετρηθούμε μια φορά να δουμε ποιος μας λείπει

……………………………………………………………….

Παιδιά μ’ μας λείπει ο Κότσικας μας λείπει ο Αρχηγός μας» .

Αθανάσιος Ραζηκότσικας ( 1897 - 1826) 

Η Έξοδος του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826)

« Εν ονόματι της Αγίας Τριάδος

Βλέποντας τον εαυτό μας, το στράτευμα και τους πολίτας εν γένει μικρούς και μεγάλους παρ’ ελπίδαν υστερημένους από όλα τα κατεπείγοντα και αναγκαία της ζωής πρό σαράντα ημέρας και ότι εκπληρώσαμε τα χρέη μας ως πιστοί στρατιώται  της πατρίδος εις την στενήν πολιορκία ταύτην και ότι, εάν μίαν ημέραν υπομείνωμεν περισσότερον, θέλομεν αποθάνει όρθιοι εις τους δρόμους όλοι […]αποφασίσαμεν ομοφώνως.

Η έξοδος μας να γίνει  βράδυ εις τας δύο η ώρας της νυκτός, 10 Απριλίου ημέρα Σάββατον και ξημερώνοντας των Βαΐων...» (απόσπασμα από την απόφαση της εξόδου).

Η Έξοδος του Μεσολογγίου

Το έργο αυτό του Βρυζάκη, είναι εμπνευσμένο από την Έξοδο της φρουράς του Μεσολογγίου. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πάνω μέρος παρουσιάζει τον Παντοκράτορα και εκπροσωπεί το Θείο. Το δεύτερο μέρος που είναι και το κύριο περιλαμβάνει την σύγκρουση των αγωνιστών ενώ το τρίτο μέρος είναι καθαρά το επίγειο. « Η σημαία του στρατηγού Νότη Βότζιαρη θέλει μείνει ως οδηγός του σώματος τούτου...». Κεντρικό πρόσωπο είναι ο αγωνιστής που κρατάει την Ελληνική Σημαία με το σταυρό, σύμβολο πίστης και θυσίας. Με τα μαλλιά του να ανεμίζουν και κραδαίνοντας στο άλλο χέρι το σπαθί, ρίχνεται στον εχθρό, δρασκελώντας τον λαβωμένο συμπολεμιστή του ο οποίος πρέπει να είναι Σουλιώτης όπως μπορούμε να διακρίνουμε, από τα ξυρισμένα μελίγγια του, χαρακτηριστικό κούρεμα των Σουλιωτών πολεμιστών. Στη άλλη του μεριά, ένας άλλος συμπολεμιστής του μάχεται με τους Τούρκους. Λίγο πίσω του  παρουσιάζεται μια γυναίκα ντυμένη με αντρική φορεσιά να μάχεται και αυτή. Πολλές  Μεσολογγίτισες ντύθηκαν με ανδρική φορεσιά και ζώστηκαν τ’ άρματα την νύχτα της εξόδου, με σκοπό πρώτα να πολεμήσουν και αν δεν γλίτωναν να έβρισκαν την θανάτωση και όχι το βιασμό ή το σκλάβωμα από τους Τούρκους. Πίσω από αυτή τη γυναίκα παρουσιάζεται ένα ζευγάρι αγωνιστών όπου η γυναίκα  φιλάει τον άνδρα όπως φίλησαν οι Μεσολογγίτισες τα παιδιά και τους άνδρες τους λίγο πριν την έξοδο και ευχήθηκαν καλή αντάμωση στον άλλο κόσμο. Οι Εξοδίτες παρουσιάζονται με καθαρές  λαμπερές φορεσιές και πλουμιστά  άρματα , ενώ αποδίδονται από τον Βρυζάκη με ένα φως, ένα φως που τυφλώνει τους Αγαρηνούς . Τρομάζει από αυτό το φως αυτό το άλογο του Τούρκου αναβάτη, ενώ ο πεζός Τούρκος  επικεφαλής απλώνει το χέρι του και στρέφει το πρόσωπο του αντίθετα μην αντέχοντας στη θωριά των ήρωων.   

« Διά να μη μπερδευθή το στράτευμα... δίδεται το γεφύρι της Δάμπιας του Στορνάρη...». Η σκηνή εξελίσσεται πάνω σε μια γέφυρα στην οποία πατούν οι Εξοδίτες. Η γέφυρα αυτή έχει συμβολικό χαρακτήρα. Συμβολίζει το πέρασμα από την θνητή ζωή στην αθανασία της δόξας και της υστεροφημίας. Οι Τούρκοι αποδίδονται από τον Βρυζάκη άσχημοι με βαριά μουντά χρώματα, σε αντίθεση με τους υπερασπιστές την πόλης, εκφράζοντας έτσι την μάχη ανάμεσα στις δυνάμεις του σκότους και του φωτός αλλά και την πολιτισμική σύγκρουση δύσης και ανατολής. Στο κάτω μέρος της γέφυρας παρουσιάζονται δυο γυναίκες. Η μία ήδη νεκρή με το παιδί της, η άλλη έτοιμη να πεθάνει ενώ το παιδί της είναι ακόμα ζωντανό. Με αυτή τη σκηνή, ο Βρυζάκης θέλει να παρουσιάσει την συνέχεια της ζωής και του Έθνους, μέσα από τον χαλασμό και τη σφαγή η Ελλάδα θα συνεχίσει. Στο κάτω μέρος πάλι εμφανίζονται οι Τούρκοι να ανεβαίνουν τον τοίχο της πόλης. Στα  ρούχα τους έχουν μια κόκκινη απόχρωση, ενδεικτική του αίματος και του κόπου που χρειάστηκε από μέρους τους για την κατάληψη της πόλης. Ο πρώτος Τούρκος πολεμιστής που έχει ανέβει στον τοίχο κρατάει στο ένα χέρι του τούρκικο μπαϊράκι και έχει στο στόμα του μαχαίρι ενώ παράλληλα κοιτάζει τους Ελευθέρους Πολιορκημένους. Ίσως να γνωρίζει και αυτός ότι το Μεσολόγγι θέλει πολύ αγώνα ακόμα για να πέσει.

Στο επάνω μέρος σε ένα θόλο εμφανίζεται ο Παντοκράτορας σε μια νεφέλη με τους αγγέλους. Παρουσιάζονται χαμηλά έτοιμοι να αγγίξουν τα όπλα των αγωνιστών. Στο αριστερό μέρος εμφανίζεται ένας άγγελος με σπαθί σαν να μάχεται και αυτός κατά των Τούρκων ενώ οι υπόλοιποι κατεβαίνουν να  δαφνοστεφανώσουν τους ‘Έλληνες αγωνιστές, για την νίκη τους ενάντια στις δυνάμεις του κακού και την υπέρβαση τους  στα ουράνια , όπου σαν άλλοι ημίθεοι της μυθολογίας πέρασαν με το θάνατο τους στην Αθανασία.

Σήμερα στην Πινακοθήκη της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου βρίσκεται πιστό αντίγραφο του πίνακα του Βρυζάκη φιλοτεχνημένο από τον Μεσολογγίτη ζωγράφο Δημήτριο Κασόλα. Στην Εικόνα της Εξόδου αποδίδεται από τους Μεσολογγίτες ακόμη και σήμερα, θρησκευτική ευλάβεια  και σεβασμός, ενώ στην κορύφωση των εορτών της Εξόδου τα στρατιωτικά τμήματα που την συνοδεύουν της αποδίδουν τιμές αρχηγού κράτους. 

Ο " Μπάιρον" το 2016. Ηλίας Τσιμόπουλος

Ήμουν λίγο μικρότερος από δέκα χρονών όταν για πρώτη φορά ήρθαν στην πόλη απόγονοι του Μπάιρον.  Η απόδοση τιμών έγινε στο μνημείο μπροστά από την Παλαμαϊκή Σχολή όπου, ως γνωστό, εκεί ήταν και το σπίτι του Χρήστου Καψάλη. Πέρασαν αρκετά χρόνια ώσπου είδαμε τον Μπάιρον να ζωντανεύει μπροστά μας. Ο μοναδική ομοιότητα του συμπολίτη μας Ηλία Τσιμόπουλου μ’ αυτή του Άγγλου Φιλέλληνα, είχε σαν αποτέλεσμα το ευχάριστο ξάφνιασμα των θεατών της πομπής. « Ο Μπάιρον, ο Μπάιρον» ακούγονταν κατά μήκος της πομπής. Η καταπληκτική ομοιότητα του Ηλία αποτέλεσε και αντικείμενο περιέργειας των απογόνων του Μπάιρον όταν κάποιοι από αυτούς ξαναήρθαν στο Μεσολόγγι. Με τα χρόνια η παρουσία του «Μπάιρον» (Ηλίας Τσιμόπουλος) έγινε σχεδόν θεσμός. Η επιτυχημένη μεταφορά από το παρελθόν στο παρόν έδωσε στην πομπή μια άλλη διάσταση. Ο Ηλίας συμμετείχε έως και φέτος στην πομπή των Εορτών Εξόδου ως « Βύρωνας» με το σύλλογο « Φίλοι της Λιμνοθάλασσας».

Φίλε Ηλία σ’ ευχαριστούμε για την ξεχωριστή πινελιά που πρόσθεσες όλα αυτά τα χρόνια στην πομπή. 

Νότιος ήχος στη σκιά της θάλασσας. Μεσολόγγι.

Το μουσικό σχήμα " Νότιος ήχος " δημιουργήθηκε το 1987. Το " Νότιο ήχο " συγκροτούσαν οι Αχιλλέας Περσίδη (κιθάρα,λαούτο),Γιώργος Ξυλούρης(λαούτο),Στέλιου Πετράκη(λύρα), Παναγιώτης Κατσικιώτης και Ηλίας Τσαγκάρης (κρουστά). Οι συνθέσεις τους οργανικές, αποτέλεσαν ανανέωση στον Ελληνικό μουσικό ήχο και ταυτόχρονα θεωρήθηκαν σύγχρονες μουσικές προτάσεις. Στη μουσική τους κυριαρχεί ο αυτοσχεδιασμός και η φαντασία. Το 1996 κυκλοφορεί το άλμπουμ " Στη σκιά της θάλασσας" στο οποίο περιλαμβάνεται το τραγούδι "Μεσολόγγι" .

Σπεράντσα Βρανά.

Γεννημένη το 1928 στο Μεσολόγγι. Σύμφωνα με μαρτυρίες από μικρή είχε αγάπη για τον κόσμο του θεάτρου, γι αυτό και βρίσκονταν συνέχεια στα καμαρίνια των ηθοποιών των περιοδευόμενων θιάσων, ώσπου μέρα ακολούθησε τον θίασο το Νίκου Φέρμα. Πληθωρική με πηγαίο χιούμορ αυθόρμητη όπως ήταν κάποτε και οι κάτοικοι της πόλης που μεγάλωσε, η Βρανά δείχνει με άμεσο τρόπο τα στοιχεία της πόλης που γεννήθηκε. Η ζωή  της απολαυστική πλήρης σε όλες τις εκφάνσεις της όπως η ίδια είχε δηλώσει σε όλες τις συνεντεύξεις της. Συμμετείχε σε πολλές ταινίες. Η πιο ενδεικτική  συμμετοχής της είναι αυτή στην " Κάλπικη Λίρα" στο ρόλο της κοκότας μαζί με το Νίκο Σταυρίδη στο ρόλο του τυφλού.

We Shall Overcome

 Το τραγούδι ύμνος του κινήματος των ατομικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ. Αν και μπορεί να αναχθεί σε εκκλησιαστικό ύμνο, αποτέλεσε το βασικό σύνθημα στις συγκεντρώσεις των ακτιβιστών τη δεκαετία του '40. Ανήκει στη folk αμερικανική μουσική. Τραγουδήθηκε στην πλατεία Τιεν Αν Μεν, στην πτώση του  τείχους του Βερολίνου, στις πορείες των Βετεράνων του Αραβοϊσραηλινού πολέμου. Το τραγούδι ερμηνεύθηκε  από πλειάδα τραγουδιστών με πιο γνωστούς την Joan Baez τον Bruce Springsteen, τον Pete Seeger.

Ήταν το τραγούδι που τραγουδήθηκε στην πορεία από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερι με επικεφαλής τον Δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ 

We shall overcome 
We shall overcome 
We shall overcome some day 

Oh, deep in my heart 
I do believe 
We shall overcome some day 

We'll walk hand in hand 
We'll walk hand in hand 
We'll walk hand in hand some day 

Oh, deep in my heart 
I do believe 
We shall overcome some day 

......................................................

Μανώλης Καλομοίρης

Στις αρχές του 20^ου κορυφώνεται το  «μουσικό ζήτημα». Η διαμάχη « παραδοσιακών» και «προοδευτικών». Η ευρωπαϊκή επιρροή την περίοδο αυτή αυξάνεται και γίνεται σχεδόν καθολική. Η έννοια του όρου « εθνική μουσική»  μεταβάλλεται. Ικανοί ώστε να δημιουργήσουν «εθνική μουσική» θεωρούνται όσοι έχουν ακολουθήσει πλήρεις σπουδές δυτικής μουσικής. Ο πλέον δυναμικός φορέας αυτών των αντιλήψεων είναι ο Μανώλης Καλομοίρης. Οι μουσικές του σπουδές ξεκινούν από την Κωνσταντινούπολη με μαθήματα πιάνου. Θα συνεχίσει στη Βιέννη και θα διδάξει μουσική στο Χάρκοβο της Ουκρανίας στη μουσική σχολή Ομπολένσκι.

 Ο Καλομοίρης θ ανοίξει μέτωπο με τους επτανήσιους μουσικούς. Θα τους αποκαλέσει περιφρονητικά « Ιταλούς» ( παραπέμποντας στα μουσικά τους πρότυπα). Αμφισβητεί την ελληνικότητα της μουσικής τους και θεωρεί ότι η « Ελληνική εθνική μουσική» πρέπει να στηριχθεί στη γερμανική μουσική. Το 1919 με ηγέτη τον Καλομοίρη θα ιδρυθεί το Ελληνικό Ωδείο, με παραρτήματα σε συνοικίες στην Αθήνα αλλά και στην επαρχία. Το 1926 ο Καλομοίρης μαζί με παραιτηθέντες μουσικούς θα ιδρύσει το Εθνικό Ωδείο. Αγαπημένος ποιητής του Καλομοίρη ο Κωστής Παλαμάς, του οποίου έργα θα μελοποιήσει. Οι Ίαμβοι και Ανάπαιστοι αποτέλεσαν δυο κύκλους τραγουδιών με συνοδεία ορχήστρας. Ο Καλομοίρης θα κάνει χρήση των μοτίβων του Βάγκνερ, η σχέση του όμως με τη βαγκνέρεια μουσική θα παραμείνει επιφανειακή καθώς ο Καλομοίρης λυρικός μην έχοντας η μουσική του τον Βαγκνερικό παλμό ακόμα και όταν είναι πολυφωνικά πυκνωμένη.

Από το Βέλγιο με αγάπη.

«Εσύ έλα, χρυσομάμουνο μου ανέβα

Πιάσου κρατήσου απ’ το σκοινάκι τούτο

Ναι, πιάσου, αλλ’ απαλά γιατ’ είναι σάπιο

Ωστόσο λίγο τρίψιμο το θέλει

Είναι φανερό ότι σκοινάκι ονομάζεται στο κείμενο ο μεγάλος τεχνητός φαλλός που αποτελούσε μόνιμο στοιχείο στην αμφίεση του κωμικού ηθοποιού» ( K.J. Dover Η κωμωδία του Αριστοφάνη μτφρ. Ι.Θ. Κακριδής)

Το 2013 ο Εθνικός και Διεθνής μας σταρ ( με την συνδρομή της Νανάς αλλά και αγαπημένος καλλιτέχνης της πρώην υφυπουργού πολιτισμού κυρίας Γκερέκου) εμφανίζεται στις Βάκχες με σκελέα τύπου σλιπ προκαλώντας  άλλη μια φορά υστερία τόσο στις νεαρές θαυμάστριες του όσο και στα εκστασιασμένα milf. Η δε ερμηνεία του μοναδική όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν δημοσιεύματα της χρονιάς. Άλλωστε ο Σάκης έχει μόνο μια προοπτική, αυτή της επιτυχίας.

Στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το καλοκαίρι του 2014 η Νικαίτη Κοντούρη, παρουσιάζει τον Ξέρξη γυμνό πάνω στη σκηνή. Η παρέμβαση αυτή στο έργο του Αισχύλου (Πέρσαι) έτυχε θετικών σχολίων από κοινό και κριτικούς.

Σωτήριο  έτος 2016  ο γνωστός «κομιστής» μαζί με πλήθος εξεγερμένων ηθικολάγνων, μιλούν περιπαικτικά για τα « παλλόμενα πέη» του Βέλγου Γιαν Φαμπρ. Ο δε καλλιτεχνικός κόσμος έκανε αναφορά για την ιερότητα του χώρου της Επιδαύρου. Τόσα χρόνια όμως η σιωπή του καλλιτεχνικού κόσμου ήταν χαρακτηριστική στις επιδοτήσεις «Κραουνάκη» . Τόσα χρόνια ήταν αρκετά δύσκολο να γίνει Διεθνές το Φεστιβάλ Αθηνών.

Έκανε λόγο και για αποικία ο καλλιτεχνικός κόσμος. Μόνο που όταν η διαδικασία αποικιοποίησης ήταν σε εξέλιξη  …δεν ήξερε …δεν άκουγε …δημιουργούσε!

. 

Στοιχεία αρχαίας τραγωδίας στην αναπαράσταση του Καψάλη.

Η αναπαράσταση της ανατίναξης του Χρήστου Καψάλη ολοκληρώνει με τρόπο μοναδικό την πομπή το βράδυ του Σαββάτου του Λαζάρου.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αναπαράσταση, όπως τελείται μέχρι και σήμερα διατηρεί στοιχεία αρχαίας τραγωδίας; Θα προσπαθήσουμε με μια δόση αφαίρεσης να το διαπιστώσουμε.

Πρώτη Αθηναϊκή σχολή ...Η αθηναϊκή λογοτεχνία μέσα από την « Πρώτη Αθηναϊκή σχολή» υπηρέτησε την εθνικοπατριωτική ιδεολογία του μικρού ελληνικού κράτους, της οποίας άξονες ήταν η αδιάλειπτη ιστορική συνέχεια του ελληνισμού από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρόνια και η ανάγκη ενσωμάτωσης των τουρκοκρατούμενων περιοχών με ελληνικό πληθυσμό, στον κορμό του ελληνικού κράτους. Η εξέλιξη της αθηναϊκής ποίησης χαρακτηρίζεται από τρείς περιόδους, τις οποίες ο Δημαράς προσδιορίζει με τους εξής χαρακτηρισμούς «Εξόρμησης» (1830 – 1850), «Ακμή» (1850 – 1870) και «Παρακμή» (1870 -1880). Στην περίοδο της εξόρμησης εμφανίζεται η πρώτη γενιά Αθηναίων ποιητών με τους Α. Σούτσο, Γεώργιο Ζαλοκώστα, Παναγιώτη Σούτσο και τον Αλέξανδρο Ρίζο Ρακγαβή.

Γεννημένος στο Συρράκο της Ηπείρου και γιός πλούσιου εμπόρου ο Γ. Ζαλοκώστας θα μεγαλώσει μαζί με το αδερφό του Δημήτριο στο Λιβόρνο, λόγο της δυσμένειας, στην οποία εξέπεσε η οικογένεια του από τον Αλή Πασά. Η επανάσταση θα τον βρει στον Πύργο της Ηλείας. Θα λάβει μέρος στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από την οποία και θα επιζήσει. Πρώτη επίσημη λογοτεχνική εμφάνιση θα κάνει το 1851 όπου και θα βραβευθεί, στο «Ράλλειο» διαγωνισμό για το έργο του « Μεσολόγγιον» .

Στην κατηγορία των λυρικών του Ζαλοκώστα ανήκει και το μελόδραμα η «Η Τελευταία ΝυΞ» . H αναπαράσταση της ανατίναξης του Χρήστου Καψάλη που λαμβάνει χώρα στο Ταφείο των Ηρώων της Ι.Π. Μεσολογγίου το Σάββατο του Λαζάρου είναι βασισμένη στο μελόδραμα αυτό, με διαφοροποιήσεις ωστόσο στους στίχους όπως αυτοί είναι διατυπωμένοι στα άπαντα του Ζαλοκώστα.

Η αναπαράσταση ξεκινά με την μοναδική αφήγηση του συμπολίτη μας Πέτρου Σιάμου μεταφέροντας το δραματικό χώρο στις τελευταίες στιγμές που λαμβάνουν χώρα την στιγμή που ξεκινά η έξοδος της φρουράς. Είναι η νύχτα της 10ης Απριλίου του 1826 «10 Απριλίου 1826, ο ήλιος έδυσε η νύξ ήλθε» Το φώς της πανσελήνου παρουσιάζει ένα τοπίο φρικτό από τις σκληρές μάχες «Η σελήνη […] το φρικτόν τοπίον» Θα προετοιμάσει το κοινό για την εξέλιξη της δράσης «κρατεί για νεκροθάφτη , τον Χρήστο τον Καψάλη». Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια αγγελική ρήση, η οποία όμως πραγματοποιείται στην αρχή και όχι στη εξέλιξη του δράματος. Στην συνέχεια εμφανίζεται ο Χορός ο οποίος παρεμβαίνει λεκτικά μόνο.

Ποιος είναι ο Χορός;…… Ο Χορός όπως προαναφέραμε δρα μόνο λεκτικά. Υπό αυτή την έννοια ο ρόλος του επί σκηνής είναι περιθωριακός. Μια ριζοσπαστική θεωρία σε σχέση με το ρόλο του Χορού ως «φωνή του ποιητή» είναι αυτή σύμφωνα με την οποία, ο Χορός είναι το «φερέφωνο της πόλης» . Στο χορικό λοιπόν ο Χορός παρουσιάζεται σαν πιστός σύντροφος του Καψάλη «κι εμείς θα πεθάνωμεν πιστοί σύντροφοι σου». Οι σύντροφοι του Καψάλη είναι ο λαός της πόλης που με την επιστροφή του από τον Κάλαμο, στον οποίο είχαν καταφύγει, είχε ήδη επιλέξει να θαφτεί μαχόμενος στις πατρικές εστίες αν δεν ελευθερώνονταν.

Στη συνέχεια ξεκινά η αντιφωνία μεταξύ Καψάλη και Χορού. Ο Καψάλης με ύφος συλλογισμού θα αποζητήσει το σπαθί του «λοιπόν το σπαθί μου», «το σπαθί μας» απαντά ο Χορός. Ο Δημογέροντας και ο λαός της Πόλης.«Ελευθερία» θα πει με έντονο τρόπο ο Καψάλης « ή θάνατο ένδοξο» θα απαντήσει ξανά ο Χορός. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουμε μπροστά μας ένα τραγικό ήρωα, ο οποίος παρουσιάζει στοιχεία ήθους ενός ήρωα του Σοφοκλή. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή κορύφωσης «αυτονομίας» του ήρωα που πρέπει να αποφασίσει να πράξει ή να μην πράξει έχοντας επίγνωση των συνεπειών της πράξης αυτής. Ποια είναι η πράξη και ποιες οι συνέπειες; Σε μια συζήτηση μας ο Γεράσιμος Ρεπάσος, ο οποίος υποκρίθηκε το ρόλο του Καψάλη, εξέφρασε μια πολύ ενδιαφέρουσα άποψη. Τα τελευταία λόγια του Καψάλη είναι «μνήσθητι μου Κύριε». Ο Καψάλης επικαλείται το θεϊκό έλεος για τη πράξη της αυτοχειρίας που θα διαπράξει καθώς και της δολοφονίας τόσων ψυχών, Αγαρηνών και Ελλήνων. Μια πράξη ένδοξη αλλά ταυτόχρονα μεγάλο αμάρτημα.

Η αναπαράσταση της ανατίναξης του Χρήστου Καψάλη κορυφώνει το συναίσθημα που δημιουργείται από την σεμνότητα και την κατάνυξη της πομπής που έχει προηγηθεί. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ορισμός που δίνει ο Αριστοτέλης για την τραγωδία, σ ένα σημείο του, βρίσκει αντίκρισμα στο τάφο του Μάρκου Μπότσαρη το Σάββατο του Λαζάρου ἔστιν οὖν τραγωδία μίμησης πράξεως σπουδαίας και τελείας.

Περίανδρος Παπανικολάου

Η επικότετερη μάχη. Η μάχη της Κλείσοβας.

Τ΄ άλλο πρωί 25 του Μάρτη, ανήμερα του Ευαγγελισμού, βλέπουμε την χαραυγή, τη γη σκεπασμένη μ' ένα τόσο σκοτεινό πούσι, που μόλις ξεχωρίζαμε  τα σπίτια απο τον ανεμόμυλο στο Μεσολόγγι.Όλοι αρχίσανε να λένε ότι ήταν σημάδι μεγάλης αιματοχυσίας. Και να δίχως να το περιμένουμε, ακούμε ξαφνικά αντίκρυ μας κρότο, απο το μέρος της θάλασσας που έμοιαζε με κείνο όπου κάνουν τα νερά πέφτοντας σε καταρράκτες. 

Απεικάσαμε ότι το κίνημα του εχθρού ήταν στο πόστο μας

Δυο ώρες βάσταξαν τα γιουρούσια κι ο ήλιος αστραφτερότερος κίνησε στον ουρανό. Τότες, μ΄ ένα σινιάλο, χύμηξαν οι εχθροί όλοι μαζί για τρίτη φορά. Ζύγωσαν ξανά ίσαμε με δέκα δρασκελιές και πάλι τους πισωγύρισαν οι αθάνατοι της Κλείσοβας.

Οι αξιωματικοί τους  τα χάσανε κι ο καθένας πολέμαγε πια για το εαυτό του όσο που οι αθάνατοι της Κλείσοβας. μ όλη την αταραξία ντουφέκαγαν.

Ο πόλεμος βάσταξε, με τούτο το σχέδιο, απο το μεσημέρι ίσαμε τις πεντέμιση τ΄ απόγευμα. Μα καθώς οι βάρκες γέμισαν κουφάρια και βάρυναν και δεν μποραγαν να τις κουνήσουν, άρχισαν οι αραπάδες να βγαίνουν παλι πάνω στο χαντάκι και να τους ορμάνε. Βάραγαν πια απο κοντά τους δικούς μας, μα όσοι ορμάγανε να πατήσουν το ταμπούρι χτυπιόνταν απ΄ άσφαλτο βόλι και πέφταν ωσάν οργή θεού. Κοίταζα κατά τη λίμνη κι έβλεπα μπουλούκια  να πλέουνε τα κουφάρια.

Πηγή : Δημ. Φωτιάδη " Μεσολόγγι. Το έπος της μεγάλης Πολιορκίας" 

Εμείς και οι αρχαίοι

Η εθνική ιδεολογία αναπτύχθηκε στα πλαίσια του ρομαντικού κινήματος. Η εθνική ιδέα εμφανίζεται στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της γαλλικής Επανάστασης. Η έννοια αυτή όμως διαμορφώνεται στη βάση του πολιτιστικού υπόβαθρου της κάθε χώρας. Στη Γερμανία η διαμόρφωσή της ξεκινά από τους Ναπολεόντειους πολέμους. Ο δημοσιογράφος και ποιητής  Joseph Gοrres θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος του φαινόμενου της εθνότητας , η οποία διαμορφώθηκε in concerto κάτω από την πίεση των στρατιωτικών επιτυχιών Ναπολέοντα. Σύμφωνα μ’ αυτή τη θεώρηση « το λαϊκό αίσθημα μια κοινότητας, μιας εθνικής ομάδας, μιας εθνότητας, νοείται,  όταν αυτή ή ομάδα συνέρχεται και στερεώνεται «από το κοινό γλωσσικό ιδίωμα που μιλά ένας συγκεκριμένος πληθυσμός, από την μακρόχρονη συνοίκηση του στην ίδια περιοχή, από την προσάρτηση του σε μια συγκεκριμένη δυναστεία, από την κοινή πίστη σε έθιμα δοξασίες νομικές και ηθικές ή θρησκευτικές παραδόσεις. Είναι αρκετό αυτό το αίσθημα να αποτελέσει μια φυσική, ιστορική οντότητα, της οποίας η ακεραιότητα είναι απαραβίαστη» .

Ο  γερμανικός ιδεολογικός προσδιορισμός λοιπόν του έθνους στέκεται εναντία στον ορθολογισμό του διαφωτισμού και την ατομικότητα, αντιπαραβάλλοντας τις δοξασίες, την αφοσίωση στην αριστοκρατική εξουσία, το συναίσθημα αντί του ορθολογισμού. Τα χαρακτηριστικά δηλαδή του ρομαντικού κινήματος. Σύμφωνα με το γερμανικό ρομαντισμό, ο γερμανικός λαός είναι ο αρχέγονος λαός, ο κατεξοχήν λαός, ο οποίος θα φέρει την ειρήνη και την ευημερία. Ο Γερμανικός εθνικισμός διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της θεώρησης εμείς και οι άλλοι.

Στον ελλαδικό χώρο συνέβη όμως κάτι το παράδοξο. Η στροφή προς τις ρίζες μας έγινε μέσω του Ελληνικού διαφωτισμού. Πιο πιθανή αιτία είναι ότι ο Ελληνικός Διαφωτισμός το πέτυχε αυτό, γιατί έμεινε στη μέση των δυο κινημάτων ( Διαφωτισμού, Ρομαντισμού). Τα βασικά συστατικά του Ελληνικού Διαφωτισμού α) Τα φώτα που ήρθαν από τη Γαλλία β)η ρομαντική έννοια του έθνους, σχετίζονται άμεσα με το βασανιστικότερο πρόβλημα που αρχίζει να διαμορφώνεται από την αρχή της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους και συνεχίζει με παραλλαγές ως τις μέρες μας «εμείς και οι αρχαίοι».

Πηγή: Άλκη Κυριακίδου- Νέστορος. Η ρομαντική έννοια του έθνους και η λαογραφία

Πασκαλ " Η μάχη του Αούστερλιτς" 

Πυρ...γυνή...και κέντρισμα.

Είναι που βιαζόμασταν να μεγαλώσουμε. Να γίνουμε μεγάλοι και τρανοί. Απο τότε που λέγαμε...."περνά περνά η  μέλισσα"...δεν υπολογίζαμε ποτέ στο γλυκό κεντρί της....τώρα όμως που λεκιάζουμε....

Ενήλικες που λεκιάζουν

Ημουν μωρό που δάκρυζε

έγινα μεγάλος που σπαράζω

Διανύω την περίοδο

των λιγοστών ηρώων,

έχοντας μια αποθήκη

δίχως βρώμικα αποθέματα,

δεν περιοδεύει κανένας

οργανισμός ακόμα

και στα σκουπίδια μου.

Στις βιτρίνες φιγουράρουν

ψευτοπαλικαράδες απο κοσμικές

συνοικίες με ιδιαιτερότητα

να ισοπεδώνουν τα όρθια.

Παραδόξως σπαράζω με οδύνη,

ενάντια στη λύσσα της εποχής,

ακουμπισμένη σε μπαχαρικά

προς αποφυγή των μυρωδιών

που απορρέει απο μωρά 

που δάκρυζαν

κι γίνανε ενήλικες που λεκιάζουν.

Βασιλική Μελισσουργού : Δίχως φωτιά, δίχως γυναίκα, δίχως θάλασσα.

                                                Πυρ, γυνή και θάλασσα

Προς Πρέβεζα.

                                                         Θάνατος οι λεροί,

ασήμαντοι δρόμοι

με τα λαμπρά, μεγάλα ονόματά τους,

ο ελαιώνας, γύρω η θάλασσα, κι ακόμη

ο ήλιος, θάνατος μες στους θανάτους.

Βάσις, Φρουρά, Εξηκονταρχία ....

Την Κυριακή θ' ακούσουμε την μπάντα.

Επήρα ένα βιβλιάριο Τραπέζης

πρώτη κατάθεσις δραχμαί τριάντα.

Αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους
αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία...
Σιωπηλοί, θλιμμένοι, με σεμνούς τρόπους,
θα διασκεδάζαμε όλοι στην κηδεία.

Η γυναίκα της Ζάκυθος.

Καὶ μοῦ ἦρθε στὸ νοῦ μου, περσότερο ἀπὸ ὅλους αὐτούς, ἡ γυναίκα τῆς Ζάκυνθος, ἡ ὁποία πολεμάει νὰ βλάφτει τοὺς ἄλλους μὲ τὴ γλώσσα καὶ μὲ τὰ ἔργατα......

Καὶ ἐσυνέβηκε αὐτὲς τὲς ἡμέρες ὁποὺ οἱ Τοῦρκοι ἐπολιορκοῦσαν τὸ Μισολόγγι καὶ συχνὰ ὀλημερνὶς καὶ καπότε ὀληνυχτὶς ἔτρεμε ἡ Ζάκυνθο ἀπὸ τὸ κανόνισμα τὸ πολύ.

Καὶ κάποιες γυναῖκες Μισολογγίτισσες ἐπερπατοῦσαν τριγύρω γυρεύοντας γιὰ τοὺς ἄνδρες τους, γιὰ τὰ παιδιά τους, γιὰ τ᾿ ἀδέλφια τους ποὺ ἐπολεμούσανε.

 Στὴν ἀρχὴ ἐντρεπόντανε νἄβγουνε καὶ ἐπροσμένανε τὸ σκοτάδι γιὰ ν᾿ ἁπλώσουν τὸ χέρι, ἐπειδὴ δὲν ἤτανε μαθημένες.Καὶ εἴχανε δούλους καὶ εἴχανε σὲ πολλὲς πεδιάδες καὶ γίδια καὶ πρόβατα καὶ βόϊδα πολλά.

Καὶ ἀκολούθως ἐβιαζόντανε καὶ ἐσυχνοτηράζανε ἀπὸ τὸ παρεθύρι τὸν ἥλιο πότε νὰ βασιλέψη γιὰ νἄβγουνε. Ἀλλὰ ὅταν ἐπερισσέψανε οἱ χρεῖες ἐχάσανε τὴν ντροπή, ἐτρέχανε ὀλημερνίς.

Καὶ ὅταν ἐκουραζόντανε ἐκαθόντανε στ᾿ ἀκρογιάλι κι ἀκούανε, γιατὶ ἐφοβόντανε μὴν πέσει τὸ Μισολόγγι.Καὶ τὲς ἔβλεπε ὁ κόσμος νὰ τρέχουνε τὰ τρίστρατα, τὰ σταυροδρόμια, τὰ σπίτια, τὰ ἀνώγια καὶ τὰ χαμώγια, τὲς ἐκκλησίες, τὰ ξωκλήσια γυρεύοντας.

Καὶ ἐλαβαίνανε χρήματα, πανιὰ γιὰ τοὺς λαβωμένους. Καὶ δὲν τοὺς ἔλεγε κανένας τὸ ὄχι, γιατὶ οἱ ρώτησες τῶν γυναικῶν ἤτανε τὲς περσότερες φορὲς συντροφευμένες ἀπὸ τὲς κανονιὲς τοῦ Μισολογγιοῦ καὶ ἡ γῆ ἔτρεμε ἀπὸ κάτου ἀπὸ τὰ πόδια μας.

Καὶ οἱ πλέον πάμπτωχοι ἐβγάνανε τὸ ὀβολάκι τους καὶ τὸ δίνανε καὶ ἐκάνανε τὸ σταυρό τους κοιτάζοντας κατὰ τὸ Μισολόγγι καὶ κλαίοντας.

. Ὡστόσο ἡ γυναίκα τῆς Ζάκυνθος εἶχε στὰ γόνατα τὴ θυγατέρα της καὶ ἐπολέμαε νὰ τὴν καλοπιάσει.
Ἔβαλε λοιπὸν τὸ ζουρλάδι τὰ μαλλιά της ἀπὸ πίσω ἀπὸ τ᾿ αὐτιά, γιατὶ ἡ ἀνησυχία της τἄχε πετάξει, καὶ ἔλεγε φιλώντας τὰ μάτια τῆς θυγατρός της:
«Μάτια μου, ψυχή μου, νὰ γένεις καλή, νὰ πανδρευθεῖς, καὶ νὰ βγαίνουμε καὶ νὰ μπαίνουμε, καὶ νὰ βλέπουμε τὸν κόσμο, καὶ νὰ καθόμαστε μαζὶ στὸ παρεθύρι νὰ διαβάζουμε τὴ θεία Γραφὴ καὶ τὴ Χαλιμά». Καὶ ἀφοῦ τὴν ἐχάϊδεψε καὶ τῆς φίλησε τὰ μάτια καὶ τὰ χείλια, τὴν ἄφησε ἀπάνου στὴν καθίκλα λέοντάς της: Νὰ καὶ ἕνα καθρεφτάκι καὶ κοιτάξου ποὺ εἶσ᾿ ὄμορφη καὶ μοῦ μοιάζεις.
Καὶ ἡ κόρη ποὺ δὲν ἤτανε μαθημένη μὲ τὰ καλὰ ἡσύχασε, καὶ ἀπὸ τὴ χαρά της ἐδάκρυσε.Καὶ ἰδοὺ μεγάλη ταραχὴ ποδιῶν, ὁποὺ πάντοτες αὔξαινε. Καὶ ἐσταμάτησε κοιτάζοντας κατὰ τὴ θύρα καὶ φουσκώνοντας τὰ ρουθούνια της.
Καὶ ἰδοὺ παρεσιάζουνται ὀμπρός της οἱ γυναῖκες τοῦ Μισολογγιοῦ. Ἐβάλανε τὸ δεξί τους στὰ στήθια καὶ ἐπροσκυνήσανε· καὶ ἐμείνανε σιωπηλὲς καὶ ἀκίνητες. «Και ἔτσι δά, πῶς; Τί κάνουμε; θὰ παίξουμε; Τί ὁρίζετε, κυράδες; Ἐκάμετε ἀναβαίνοντας τόση ταραχὴ μὲ τὰ συρτοπάπουτσα, ποὺ λογιάζω πὼς ἤρθετε νὰ μοῦ δώσετε προσταγές».

Καὶ ὅλες ἐμείνανε σιωπηλὲς καὶ ἀκίνητες· ἀλλὰ μία εἶπε: «Ἂμ᾿ ἔχεις δίκαιο. Εἶσαι στὴν πατρίδα σου καὶ στὸ σπίτι σου, καὶ μεῖς εἴμαστε ξένες καὶ ὅλο σπρώξιμο θέλουμε».Καὶ ἐτότες ἡ γυναίκα τῆς Ζάκυνθος τὴν ἀντίσκοψε καὶ ἀποκρίθηκε:

  «Κυρὰ δασκάλα, ὅλα τὰ χάσετε, ἀλλὰ ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ ἀκούω ἡ γλώσσα σᾶς ἔμεινε.

Εἶμαι στὴν πατρίδα μου καὶ στὸ σπίτι μου; Καὶ ἡ ἀφεντιά σου δὲν ἤσουνα στὴν πατρίδα σου καὶ στὸ σπίτι σου;

                                                                                                                                                    η γυναίκα της Ζάκυθος

Οι Αρχάγγελοι της Κατερίνας

                       Μονάχα σας παρακαλώ μη μας κουτσομπολεύετε.

                                     Κι αφήστε τη δική μου Μυρτώ ήσυχη.

                                               Έτσι γεννήθηκε.

                                                 Λυπημένη.

Για όσους γνώριζαν την Κατερίνα Γώγου την περιγράφουν σαν τον συνεχή επαναστατικό άνθρωπο που δεν ήθελε να του αποδώσουν το χαρακτηρισμό του βολεμένου. Ποιήτρια της τρίτης μεταπολεμικής γενιάς. Ακόμα, όπως και πολλών άλλων αυτής της περιόδου, το έργο της δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο της φιλολογικής έρευνας. Αν για το Βάρναλη η ποίηση πρέπει να είναι δρεπάνι, για τη Γώγου είναι ένα τσεκούρι ετοιμοπόλεμο «Η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω/είναι τσεκούρι στα χέρια μας/που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει,γυρίζει.γυρίζει. Η ποίηση της υπαρξιακή, ρεαλιστική, άλλοτε επιθετική, άλλοτε απολογητική. Πραγματοποιεί κύκλους, σκοπός, δράση αποτυχία, αδιέξοδα κι επανέρχεται. Η ποίηση της Γώγου έχει ένα υπόκωφο γιατί….γιατί δε βλέπεις; γιατί δε μιλας; γιατί σωπαίνεις; Και μια φανερή κραυγή… εδώ είμαι στα λέω άκου. Βλέπει την ασχήμια του όμορφα νοικοκυρεμένου  αλλά και την ομορφιά του « ασκημωμένου» κόσμου …είπανε για κείνο τον Αρχάγγελο […] πως ήταν αλκοολικός. Η Γώγου αγωνίζεται για τα δικαιώματα απομονωμένων κοινωνικά ομάδων στοχοποιείται από την ασφάλεια. Κοιτάζει την πραγματικότητα κατάματα κι επιλέγει την σύγκρουση, με κοινωνική δράση και μέσα από την ποιητική της. Oμως η σύγκρουση αυτή έχει συγκεκριμένη πορεία. Την απομόνωση ….. Από κείνη την Τρίτη ούτε που ξαναμιλησα σε ανθρώπους, την πνευματική κατάρρευση …Είναι που δε μπορώ να ξεχωρίσω πια και μπερδεύω που σταματάει τ’ όνειρο και που αρχίζει η αλήθεια,  και τέλος την σωματική…Γι αυτό αν τύχει και μ’ αγαπήσεις/ πρόσεχε σε πρακαλώ πολύ πολύ/που θα μ’ αγκαλιάσεις.Πονάει εδώ./Κι εδώ. Κι εκεί. Μη!κι εδώ/ Κι εκεί.

Μετά η σιωπή.

Φεύγοντας η Κατερίνα πήρε μαζί ότι πιο σπουδαίο και τελευταίο από την διανόηση και  τα χρώματα της δεκαετίας του 90. Από κει ύστερα ξεκινά μια γενιά χωρίς προσδιορισμό χρονολογικό. Η γενιά της κραιπάλης και του flat.

A ρε Σύντροφε πόσο μας λείπεις...

Ο καιρός σκουλήκιασε
πυρηνικές δοκιμές, λαϊκά μέτωπα, 
μπορντέλα και πολυεθνικές, 
δεν μας αφήνουνε ν’ αγαπήσουμε.

A ρε Σύντροφε πόσο μας λείπεις...

Τα ξέρεις, τι να σου πω.
Και μετά συνεργαστήκανε.
Στην Κίνα, Γενάρης του `77, σφάζουν εργάτες

A, ρε Σύντροφε γιατί δεν πρόσεχες 
γιατί δεν πρόσεχες πιο πολύ;

Εδώ, τα ίδια. Κρύβονται στο καβούκι τους οι άνθρωποι.

Αχ και να `ξερες ρε Σύντροφε τι βαρύ φορτίο κουβαλάμε...
Έτσι καί λίγο φανείς μπόσικος πέρασες απέναντι.

A, ρε Σύντροφε γιατί δεν πρόσεχες 
γιατί δεν πρόσεχες πιο πολύ;

A ρε Σύντροφε που δεν πρόδωσες
ζούμε την βαρβαρότητα.

Προσθήκη λεζάντας