Οι σκιές μας

Οι σκιές μας

Και μέσα στο σπίτι υπήρχε το άλλο εκείνο σπίτι - εκεί που η
μητέρα ήταν ακόμα νέα κι ένα φλάουτο ακουγόταν το βράδυ, όπως
όταν οδηγούν έναν τυφλό.
Σ΄αυτό το σπίτι είχαμε μείνει κι εμείς για πάντα, ενώ καθώςανάβαμε τη λάμπα, το φως της έριχνε μόνον τις σκιές μας στο πάτωμα εδώ.

Τάσος Λειβαδίτης

        

Φωτο:Περιανδρος Παπανικολάου

Εμείς και οι αρχαίοι

Η εθνική ιδεολογία αναπτύχθηκε στα πλαίσια του ρομαντικού κινήματος. Η εθνική ιδέα εμφανίζεται στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της γαλλικής Επανάστασης. Η έννοια αυτή όμως διαμορφώνεται στη βάση του πολιτιστικού υπόβαθρου της κάθε χώρας. Στη Γερμανία η διαμόρφωσή της ξεκινά από τους Ναπολεόντειους πολέμους. Ο δημοσιογράφος και ποιητής  Joseph Gοrres θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος του φαινόμενου της εθνότητας , η οποία διαμορφώθηκε in concerto κάτω από την πίεση των στρατιωτικών επιτυχιών Ναπολέοντα. Σύμφωνα μ’ αυτή τη θεώρηση « το λαϊκό αίσθημα μια κοινότητας, μιας εθνικής ομάδας, μιας εθνότητας, νοείται,  όταν αυτή ή ομάδα συνέρχεται και στερεώνεται «από το κοινό γλωσσικό ιδίωμα που μιλά ένας συγκεκριμένος πληθυσμός, από την μακρόχρονη συνοίκηση του στην ίδια περιοχή, από την προσάρτηση του σε μια συγκεκριμένη δυναστεία, από την κοινή πίστη σε έθιμα δοξασίες νομικές και ηθικές ή θρησκευτικές παραδόσεις. Είναι αρκετό αυτό το αίσθημα να αποτελέσει μια φυσική, ιστορική οντότητα, της οποίας η ακεραιότητα είναι απαραβίαστη» .

Ο  γερμανικός ιδεολογικός προσδιορισμός λοιπόν του έθνους στέκεται εναντία στον ορθολογισμό του διαφωτισμού και την ατομικότητα, αντιπαραβάλλοντας τις δοξασίες, την αφοσίωση στην αριστοκρατική εξουσία, το συναίσθημα αντί του ορθολογισμού. Τα χαρακτηριστικά δηλαδή του ρομαντικού κινήματος. Σύμφωνα με το γερμανικό ρομαντισμό, ο γερμανικός λαός είναι ο αρχέγονος λαός, ο κατεξοχήν λαός, ο οποίος θα φέρει την ειρήνη και την ευημερία. Ο Γερμανικός εθνικισμός διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της θεώρησης εμείς και οι άλλοι.

Στον ελλαδικό χώρο συνέβη όμως κάτι το παράδοξο. Η στροφή προς τις ρίζες μας έγινε μέσω του Ελληνικού διαφωτισμού. Πιο πιθανή αιτία είναι ότι ο Ελληνικός Διαφωτισμός το πέτυχε αυτό, γιατί έμεινε στη μέση των δυο κινημάτων ( Διαφωτισμού, Ρομαντισμού). Τα βασικά συστατικά του Ελληνικού Διαφωτισμού α) Τα φώτα που ήρθαν από τη Γαλλία β)η ρομαντική έννοια του έθνους, σχετίζονται άμεσα με το βασανιστικότερο πρόβλημα που αρχίζει να διαμορφώνεται από την αρχή της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους και συνεχίζει με παραλλαγές ως τις μέρες μας «εμείς και οι αρχαίοι».

Πηγή: Άλκη Κυριακίδου- Νέστορος. Η ρομαντική έννοια του έθνους και η λαογραφία

Πασκαλ " Η μάχη του Αούστερλιτς" 

Στην αγορα.

                                                  Πάντα διψᾷς −ὅπως διψάει τὸ πρωτοβρόχι

                                               Στεγνὴ καλοκαιριὰ −τὸ βλογημένο σπίτι,
                                                 Καὶ μια κρυφὴ ζωὴ σὰ δέηση ἐρημίτη,
                                             Ἀγάπης καὶ ἀρνησιᾶς ζωοῦλα σὲ μιὰ κώχη.

                                              Διψᾷς καὶ τὸ καράβι ποὺ τὸ πέλαο τὄχει
                                            Κι ὅλο τραβάει μὲ τὰ πουλιὰ καὶ μὲ τὰ κήτη,
                                           Κ’ εἶναι μεστὴ ἡ ζωή του μ’ ὅλο τὸν πλανήτη·
                                           Καὶ τὸ καράβι καὶ τὸ σπίτι σοῦ εἶπαν. "Ὄχι!"

                                              Μήτε ἡ παράμερη εὐτυχιὰ ποὺ δὲ σαλεύει,
                                                ἡ ζωὴ π’ ὅλο καὶ νέα ψυχὴ τῆς βάνει
                                              Κάθε καινούργια γῆ καὶ κάθε νιὸ λιμάνι·

                                          Μόνο τἀλάφιασμα τοῦ σκλάβου ποὺ δουλεύει·
                                           Σέρνε στὴν ἀγορὰ τὴ γύμνια τοῦ κορμιοῦ σου,
                                         Ξένος καὶ γιὰ τοὺς ξένους καὶ γιὰ τοὺς δικούς σου.

Κωστής Παλαμάς