Οι ανθρώπινες
συμπεριφορές στις δυτικές κοινωνίες, θεωρητικά χαρακτηρίζονται από την
ελευθερία επιλογής. Ελευθερία στην εργασία, ελευθερία στις θρησκευτικές πεποιθήσεις,
ελευθερία στον τρόπο ζωής. Που ξεκινούν και που τελειώνουν οι ελευθερίες των
ανθρώπινων συμπεριφορών; Οι αποφάσεις μας
είναι εντελώς αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών μας; Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι
κάτι το οποίο κάθε άτομο διαμορφώνει πέρα από κανόνες και συμπεριφορές και εν
τέλει είναι τελείως διαφορετική η κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά;
Οι κοινωνικές επιστήμες
μας λένε ότι οι ανθρώπινες συμπεριφορές διαμορφώνονται από την κυρίαρχη
ιδεολογία και κουλτούρα. Οι συμπεριφορές μαθαίνουν τα όρια τους μέσα σ’ αυτό το
αξιακό πλαίσιο και παρουσιάζουν ελαφρές αποκλίνουσες συμπεριφορές μέσα στις κοινωνικές ομάδες. Ακόμα και
οι αποκλίνουσες συμπεριφορές (παραβατικές) ως προς αυτό το αξιακό σύστημα είναι
συγκεκριμένες γιατί μαζί με τον τρόπο ζωής η κυρίαρχη ιδεολογία και κουλτούρα
έρχεται να θέσει και τα οικονομικά πρότυπα συμπεριφοράς. Η πλεονεξία, ο καταναλωτισμός,
η μανιώδης τάση για ιδιοκτησία είναι αποτέλεσμα των προτύπων συμπεριφοράς που
οι δυτικές κοινωνίες επιτρέπουν στα άτομα –μέλη τους, μιας και αυτές οι
συμπεριφορές εξυπηρετούν την οικονομική παραγωγική διαδικασία. Η υιοθέτηση του δεκαδικού
μαθηματικού συστήματος στις δυτικές επιστήμες έγινε ακριβώς γι αυτό το λόγο. Αντίθετα
αφρικάνικές φυλές στα τέλη της δεκαετίας του ’90 τα μόνα αριθμητικά σύμβολα που
χρησιμοποιούσαν ήταν το 1 και το 2, από κει και πέρα έλεγαν « πολλά» . Η έννοια
του «πολύ» στις δυο αυτές κοινωνίες καθορίζει και την αντίληψη τους για τις οικονομικές
συμπεριφορές τους.
Εύλογα θα πει κάποιος «
και πρέπει να γίνουμε όπως οι αφρικανικές φυλές;». Εννοείται πως όχι. Κανείς δε
λέει να πεινάσουμε ή να μη ντυθούμε. Όμως στις μέρες πραγματοποιείται μια
ισοπέδωση των εννοιών στα πλαίσια διαφοροποίησης. Η καθαγίαση συντηρητικών
πολιτικών ως πλέον μοναδικές και αξιόπιστες λύσεις είναι και αυτές που οδηγούν
σε οικονομικές κρίσεις. Οι εκπρόσωποι του νεοφιλελευθερισμού σκόπιμα λησμονούν ότι
οι οικονομικές κρίσεις ξεκινούν από τα νεοφιλελεύθερα χρηματιστήρια, σκόπιμα λησμονούν τη Lehman Brothers, σκόπιμα ξεχνούν τις καθημερινές
καταρρεύσεις του οικονομικού τους μοντέλου. Η μόνη τους αναφορά προκειμένου να
περιχαρακώσουν τα επιχειρήματα τους ενάντια
σε οποιαδήποτε άλλη σκέψη είναι η αναφορά στη δικτατορία της Β. Κορέας . Τελικό
επιχείρημα ως αίτιο η πλεονεξία της ανθρώπινης φύσης, μόνο που κι εδώ σκόπιμα
λησμονούν ότι το αξιακό τους σύστημα είναι αυτό που ήδη την έχει διαμορφώσει
πλεονεκτική.
